Jak postępować z narcyzem
Jak postępować z szefem narcyzem?
Mimo, że w tym poście przyjrzymy się związkowi z narcyzem w kontekście zawodowym (szef narcyz - podwładny) to część rad ma tu charakter uniwersalny i ma zastosowanie w innych relacjach.
Nierzadko wśród jednostek o wysokim statusie społecznym można dostrzec cechy narcyzmu - arogancję, poczucie uprawnienia, niewielki, jeśli w ogóle, szacunek dla granic (np. pomiędzy życiem prywatnym a zawodowym pracownika), egoizm, samozadowolenie, wyniosłe i poniżające zachowania i wielkość. Nie znaczy to, że wszyscy, wpływowi, bogaci i sławni są narcystyczni.
Wraz ze wzrostem narcyzmu rośnie szczególny rodzaj nadużyć. Wielokrotnie spotykałem się zarówno z klientami płci żeńskiej, jak i męskiej poszukującymi pomocy z powodu obaw związanych ze stresem lub wypaleniem, lękiem, zmęczeniem lub depresją spowodowanych pracą dla narcystycznego szefa.
Praca dla narcyza jest wyczerpująca pod względem psychicznym, emocjonalnym i fizycznym. Jeśli masz do czynienia z narcystycznym szefem, masz w zasadzie dwa wyjścia: albo zmieniasz pracę , albo zostajesz i zawierasz ze sobą trudną umowę. Jeśli zostaniesz najlepszym scenariuszem jest to, że będziesz jeździł na emocjonalnym rollercoasterze, najgorszym poważne problemy ze zdrowiem, rodziną itd.
Jeśli zostaniesz, jedynym sposobem radzenia sobie nie jest próba zmiany szefa, ale zmiana siebie i sposobu, w jaki sam na niego reagujesz.
Praca dla szefa narcyza, który wydaje się cierpieć na narcystyczne zaburzenia osobowości, może być bardzo trudna.
Chociaż możesz nie wiedzieć na pewno, czy ktoś inny spełnia kryteria diagnozy klinicznej, prawdopodobnie dobrze wiesz, czy wykazuje następujące cechy:
Naleganie na bycie "właściwym" przez cały czas.
Może szybko przejść od jednej skrajności traktowania cię jak najlepszego pracownika na planecie, a w następnej chwili może grozić zwolnieniem cię przed zarządem i z powrotem w oparciu o ich aktualny nastrój i to, co do ciebie czują w danej chwili.
Niezdolność radzenia sobie z jakąkolwiek konfrontacją lub zapewnieniem, że może być inny sposób na zrobienie czegoś, nawet jeśli chwalą się swoją "polityką otwartych drzwi".
Brak stałości przedmiotu (na przykład: kiedy są na ciebie źli, mogą zachowywać się tak, jakby nie pamiętali żadnych wcześniejszych pozytywnych uczuć do ciebie i/lub twojej pracy, a nawet mogą grozić zwolnieniem cię za każdym razem, gdy są na ciebie źli).
W potrzebie ciągłego podziwu, połączonego z ekstremalnym unikaniem i/lub zachowaniem karnym, kiedy nie czują się odpowiednio podziwiani, czują się zawstydzeni, upokorzeni lub lekceważeni.
Często porównywanie pracowników, które może nawet wyglądać jak stawianie ich przeciwko sobie nieumyślnie lub celowo, często tworzy podziały, urazę i brak spójności między pracownikami, którzy często skupiają się wyłącznie na ratowaniu własnej pracy.
Osobowości narcystyczne skutecznie maskują głęboką i nieświadomą niechęć do samego siebie. Aby przeciwdziałać uczuciom wstydu, narcyz kieruje swoje problemy na wszystkich innych. Obwinia innych, upiera się, że to wina innych, przedstawia siebie jako ofiarę i rzadko przeprasza lub bierze odpowiedzialność za siebie lub swoje czyny.
Poczucie, że cokolwiek robisz lub mówisz nie jest właściwe lub wystarczające w oczach twojego szefa, lub że jakiekolwiek trudności pomiędzy wami są twoją winą lub twoją odpowiedzialnością, są kluczowymi znakami ostrzegawczymi.
Kim jest narcyz?
Psycholog Stephen Johnson pisze, że narcyzem jest ktoś, kto "zakopał swoją prawdziwą ekspresję siebie w odpowiedzi na wczesne urazy i zastąpił ją wysoce rozwiniętym, kompensacyjnym fałszywym ja". Ta zastępcza osoba w stosunku do prawdziwego "ja" jest często postrzegana jako wspaniała, "ponad innymi", pochłonięta sobą i wysoce zarozumiała. W naszym wysoce indywidualistycznym i napędzanym sukcesami społeczeństwie, łagodne i poważne formy narcyzmu są nie tylko wszechobecne, ale często wręcz wspierane.
Narcyz jest często interpretowany w kulturze popularnej jako osoba zakochana w sobie. Bardziej trafne jest scharakteryzowanie patologicznego narcyza jako kogoś, kto jest zakochany w wyidealizowanym obrazie siebie, który projektuje siebie, aby uniknąć bycia prawdziwym sobą. W głębi duszy, większość patologicznych narcyzów czuje się jak "brzydkie kaczątko", nawet jeśli boleśnie nie chce się do tego przyznać.
Sprawdźmy czy Twój szef to narcyz. Poniżej tzw. modlitwa narcyza. Czy Twój szef ją odmawia?
Tak się nie stało.
A jeśli tak, to nie było aż tak źle.
A gdyby tak było, to nic wielkiego.
A jeśli tak, to nie moja wina.
A jeśli tak, to nie chciałem.
A jeśli tak....
Zasłużyłeś na to.
Brzmi znajomo? Jeśli tak czytaj dalej.
Poniżej kilka wskazówek o tym jak postępować z narcyzem. Pomogą ci one radzić sobie i powstrzymają cię przed karmieniem ich narcystycznych zachowań.
1. Zaakceptuj, że szef narcyz się nie zmieni.
Aby poradzić sobie ze swoim narcystycznym szefem, musisz zaakceptować fakt, że nigdy się nie zmieni i nigdy nie będzie łatwy we współpracy. To Ty niestety musisz się zmienić. Swoimi działaniami możesz skutecznie zniechęcać go do pewnych działań ale nie licz na magiczną przemianę.
2. Odpowiedz, nie reaguj.
Najgorszą rzeczą, jaką możesz zrobić z narcyzem, jest rzucenie światła na ich zachowanie - oni żywią się i rozwijają się na czyjejś uwadze. Zamiast tego, naucz się reagować w sposób, który utrzymuje cię w kontroli nad możliwościami i wyborami. Jeśli czujesz, że zaczynasz reagować emocjonalnie zrób wszystko aby odzyskać kontrolę.
3. Wyznacz narcyzowi wyraźne granice.
Wyznacz mocne granice wszędzie tam, gdzie ich potrzebujesz i trzymaj się ich. Pamiętaj, że granice nie są przeznaczone do kontrolowania innych; są one wskazówką dla Ciebie, abyś wiedział, co jest, a co jest nie do przyjęcia. Granice są częścią samoopieki - są zdrowe, normalne i w tej sytuacji konieczne.
4. Nie pozwól, aby narcyz dostał Ci się za skórę.
Narcyz rozwija się, gdy czuje, że zaszedł komuś za skórę. Jeśli narcyzi czują, że mają nad tobą władzę a ich działanie dotyka Cię emocjonalnie będą cię dręczyć, zawstydzać i upokarzać, ale nie musisz pozwalać, aby cokolwiek z tego “znalazło się pod twoją skórą”. Wykorzystaj inteligencję emocjonalną, aby zarządzać swoimi myślami, uczuciami i działaniami. Odpowiedz sobie na pytanie “kto jest Twoim Panem i Władcą?” Ty czy ktoś inny?
5. Nie karm bestii.
Narcystyczny szef ma ciągłą potrzebę bycia podziwianym przez innych. Więc odmawiaj karmienia bestii. Dobrze jest zrozumieć, że złe zachowanie wynikają z braku bezpieczeństwa i że im bardziej aktywny jest twój narcystyczny szef, tym bardziej jest on niepewny siebie i swoich działań. Ale równie ważne jest, aby pamiętać, że im częściej i więcej karmisz złe zachowanie, tym gorsze i częstsze ono będzie.
6. Sprawdzaj wszystkie fakty.
Narcyz zawsze przedstawi siebie jako ofiarę, która jest niewinna pod każdym względem. Kiedy prawda ich obraża - co często ma miejsce - szybko wymieniają ją na kłamstwa i półprawdy. Jeśli masz do czynienia z narcystycznym szefem, bądź gotowy, znaj fakty - miej pod ręką liczby, raporty, opracowania. Im wcześniej zacznie on rozumieć, że próba manipulacji może zakończyć się ośmieszeniem tym rzadziej będzie chciał ją podejmować.
Autor: dr Michał Chmielecki, prof.
Jestem autorem bestsellerowych książek. Od ponad 15 lat doradzam firmom, prowadzę warsztaty i coaching w zakresie kompetencji przywódczych. Mam nadzieję, że Projekt Przywództwo pomoże Ci rozwijać wiedzę w zakresie komunikacji i przywództwa oraz zainspiruje Cię do wdrażania zmian i ciągłego rozwoju.
P.S. Jak zawsze zapraszam Cię do dołączenia do moich kanałów w mediach społecznościowych. Dziękuję za poświęcony czas!
